Zmiany klimatyczne i coraz częstsze okresy suszy oraz gwałtowne opady deszczu sprawiają, że warto zastanowić się, jak mądrze gospodarować wodą opadową. Zamiast pozwalać jej spływać do kanalizacji, można wykorzystać ją na własnej działce. Oto kilka sposobów na zatrzymanie deszczówki i poprawę retencji wody w swoim otoczeniu.

1. Gromadzenie deszczówki – prosty sposób na oszczędność wody.

Jednym z najłatwiejszych i najbardziej efektywnych sposobów na zatrzymanie wody jest jej zbieranie z dachów budynków. Wystarczy zamontować zbiornik na deszczówkę, który pozwoli magazynować wodę na późniejsze potrzeby.

Jak łapać deszczówkę?

• Podłącz rynnę do specjalnego zbieracza wody i skieruj ją do beczki lub większego zbiornika.
• Wybierz zbiornik naziemny (np. beczki, cysterny) lub podziemny (np. zbiorniki betonowe, plastikowe), jeśli masz więcej miejsca.
• Używaj zgromadzonej wody do podlewania roślin, mycia narzędzi ogrodowych czy nawet spłukiwania toalet (w przypadku bardziej zaawansowanych systemów).

Gromadzenie deszczówki zmniejsza zużycie wody wodociągowej i pozwala lepiej wykorzystać naturalne zasoby, zwłaszcza w okresach suszy.

2. Powierzchnie przepuszczalne – zamiast betonu i kostki brukowej.

Tradycyjne, nieprzepuszczalne nawierzchnie, takie jak beton czy kostka brukowa na podjazdach i chodnikach, sprawiają, że woda deszczowa nie wsiąka w glebę i szybko spływa do kanalizacji. Lepszym rozwiązaniem są nawierzchnie przepuszczalne, które pozwalają na naturalne zatrzymanie wody.

Jakie materiały warto wybrać?

• Kostka brukowa ażurowa – ma otwory, które można wypełnić żwirem lub trawą, dzięki czemu umożliwia infiltrację wody.
• Kruszywo naturalne (żwir, tłuczeń) – świetne na ścieżki i podjazdy, pozwala na swobodny przepływ wody do gleby.
• Płyty betonowe z przestrzeniami na roślinność – łączą funkcjonalność utwardzonej nawierzchni z możliwością wsiąkania wody.

Stosowanie takich rozwiązań ogranicza ryzyko lokalnych podtopień i pomaga w nawadnianiu gleby, co jest szczególnie ważne podczas długich okresów bez opadów.

3. Łąka kwietna zamiast trawnika – naturalna retencja wody.

Koszony, krótki trawnik wymaga częstego podlewania, a jego zdolność do zatrzymywania wody jest ograniczona. Alternatywą jest łąka kwietna, która znacznie lepiej radzi sobie z magazynowaniem wody i ma dodatkowe korzyści ekologiczne.

Dlaczego warto założyć łąkę kwietną?

• Lepiej zatrzymuje wodę niż krótko przycięta trawa. Rośliny o głębokich korzeniach poprawiają strukturę gleby i zwiększają jej zdolność do chłonięcia wody.
• Nie wymaga częstego podlewania i koszenia – wystarczy skosić ją raz lub dwa razy w roku.
• Wspiera bioróżnorodność – przyciąga pszczoły, motyle i inne owady zapylające.
• Poprawia jakość powietrza i obniża temperaturę otoczenia w upalne dni.

Założenie łąki kwietnej jest proste – wystarczy na przygotowanym podłożu wysiać specjalną mieszankę nasion roślin miododajnych i odpornych na suszę.

4. Ogród deszczowy – naturalna retencja wody na działce.

Ogród deszczowy to specjalnie zaprojektowana niecka obsadzona roślinnością, która magazynuje wodę opadową, oczyszcza ją i pozwala na jej stopniowe wsiąkanie do gleby.

Dwa rodzaje ogrodów deszczowych:

1. Ogród infiltracyjny – dla terenów z przepuszczalnym podłożem, gdzie woda może swobodnie wsiąkać.
2. Ogród retencyjno-odpływowy – dla gleb nieprzepuszczalnych (gliniastych), wymaga zastosowania rury drenażowej do odprowadzania nadmiaru wody.

Jak założyć ogród deszczowy?

• Wybierz odpowiednie miejsce – najlepiej w obniżeniu terenu, min. 5 metrów od budynku.
• Wykop nieckę o głębokości 50–80 cm i przygotuj podłoże (warstwa drenażu, ziemia filtracyjna).
• Posadź rośliny odporne na zmienne warunki wilgotności (np. turzyce, kosaćce, jeżówki, niezapominajki).
• Skieruj wodę do ogrodu – np. z rynien lub powierzchni utwardzonych.

Ogród deszczowy w donicy – rozwiązanie dla małych przestrzeni.

Jeśli nie masz miejsca na ogród deszczowy w gruncie, możesz stworzyć jego wersję w dużej betonowej lub drewnianej donicy. Niezbędne elementy to:

• folia PVC, aby zabezpieczyć wnętrze,
• przelew awaryjny, który pozwoli na odpływ nadmiaru wody,
• warstwa drenażowa (np. keramzyt, żwir) na dnie.

Takie rozwiązanie świetnie sprawdzi się na tarasach, balkonach i w małych ogrodach.

Zatrzymywanie wody deszczowej w swoim otoczeniu ma wiele zalet – ogranicza ryzyko suszy, zmniejsza obciążenie kanalizacji deszczowej i wspiera lokalny ekosystem. Wybierając nawierzchnie przepuszczalne, zakładając łąki kwietne czy tworząc ogrody deszczowe, możemy realnie poprawić gospodarkę wodną naszej działki i otoczenia.

Zachęcamy do wdrażania tych prostych, a jednocześnie skutecznych rozwiązań!

Projekt zintegrowany LIFE EKOMALOPOLSKA „Wdrażanie Regionalnego Planu Działań dla Klimatu i Energii dla województwa małopolskiego ( LIFE-IP EKOMALOPOLSKA / LIFE19 IPC/PL/000005) dofinansowany z programu LIFE Unii Europejskiej i Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.